SAINS TAHUN 4

UNIT 1 : KEMAHIRAN PROSES SAINS 

KEMAHIRAN SAINTIFIK 

Pembelajaran merupakan proses menyiasat alam sekitar melalui kaedah inkuiri dan penyelesaian masalah. Kaedah ini memberi tumpuan kepada penguasaan kemahiran proses sains dan kemahiran manipulatif di samping mendapatkan ilmu. 

Kemahiran Proses Sains

 Memerhati 

- Menggunakan penglihatan, pendengaran, sentuhan, rasa atau bau untuk mengumpul maklumat tentang objek atau fenomena. 

Mengukur dan Menggunakan Nombor

-  Dengan menggunakan alat dan radas.

 Membuat Inferens 

- Membuat kesimpulan berdasarkan pemerhatian dan bukti.

 Berkomunikasi 

- Mengemukakan idea melalui tulisan, graf, jadual dan rajah. 

Mengelas

-  Mengumpul objek berdasarkan ciri yang sepunya.

 Meramal dan Membuat Hipotesis

-  Membuat jangkaan dan penerangan tentang sesuatu peristiwa.

 Menggunakan Perhubungan Ruang dan Masa 

- Memperlihatkan lokasi, arah, bentuk dan saiz sesuatu objek dan perubahan mengikut masa. 

Mentafsir Maklumat

-  Memberi penerangan yang rasional tentang objek, peristiwa atau pola daripada maklumat  yang dikumpul. 

Mendefinisi Secara Operasi

-  Memberi definisi tentang sesuatu konsep dengan menyatakan perkara yang perlu dilakukan  dan diperhatikan.

 Mengawal Pembolehubah 

- Dalam sesuatu penyiasatan, satu pembolehubah dimanipulasi untuk memerhati hubungannya  dengan pembolehubah yang lain

. Pada masa yang sama, pembolehubah yang lain dimalarkan. Membuat Hipotesis Sesuatu kenyataan umum yang ditakrifkan benar bagi menerangkan sesuatu perkara atau  peristiwa.

 Kenyataan ini perlu diuji untuk membuktikan kesahihannya. Mengeksperimen Menguji sesuati hipotesis yang melibatkan kemahiran - kemahiran proses di atas.  

Kemahiran Manipulatif Merupakan kemahiran psikomotor dalam penyiasatan sains yang  membolehkan murid:

1. menggunakan dan mengendalikan peralatan sains dan bahan dengan betul;

2. menyimpan peralatan sains dan bahan dengan betul dan selamat;

3. membersihkan peralatan sains dengan cara yang betul; 

4. mengendalikan spesimen hidup dengan betul dan cermat;

5. melakar spesimen, bahan dan peralatan sains dengan tepat. 




UNIT 2.   PERATURAN MAKMAL SAINS BAGI PELAJAR 

  PERATURAN MAKMAL BAGI PELAJAR 

1.  Makmal dan bilik persediaan ialah kawasan larangan.  Tidak sesiapapun dibenarkan masuk tanpa kebenaran guru.

2.  Peralatan sains, bahan kimia dan bahan biologi  dalam makmal tidak boleh dibawa keluar tanpa kebenaran guru.

3.  Peralatan sains, bahan kimia atau bahan biologi hanya boleh digunakan atas arahan dan panduan guru. 

4.  Semua peralatan sains, bahan kimia atau bahan biologi yang telah digunakan hendaklah dikembalikan ke tempat asalnya.

5.  Semua radas hendaklah dibersihkan sebelum dan selepas digunakan.

6.  Eksperimen tidak boleh dilakukan tanpa pengetahuan dan kebenaran guru.

7.  Setiap kerosakan, pecahan atau hal kemalangan perlulah dilaporkan dengan segera kepada guru atau pun kakitangan makmal.

8.  Dilarang bermain-main dengan segala peralatan dan kelengkapan di dalam makmal.

9.  Tidak dibenarkan berpindah dari tempat duduk yang dikhaskan ke tempat lain tanpa kebenaran guru.

10.  Kerusi makmal hendaklah diatur dengan kemas. Keadaan dalam makmal hendaklah bersih dan kemas selepas tiap-tiap waktu makmal.

11.  Kertas tidak boleh digunakan untuk menghidupkan api penunu bunsen.

12.  Kayu mancis dan benda-benda lain yang masih berbara mesti  dipadamkan sebelum dibuang ke dalam tong sampah.

13.  Kayu mancis, kertas turas ataupun sebarang sampah dalam bentuk pepejal tidak boleh dibuang ke dalam ataupun ke bawah sink, tetapi mesti dibuang ke dalam tong sampah yang disediakan.

14.  Makanan dan minuman tidak dibenarkan dibawa masuk ke dalam bilik makmal.

15.  Beg pelajar tidak dibenarkan dibawa masuk ke dalam bilik makmal.

16.  Air pili di dalam makmal tidak boleh diminum.

17.  Tidak dibenarkan menggunakan peti pertolongan cemas tanpa pengetahuan guru.

18.  Langkah-langkah keselamatan mersti dipatuhi setiap masa.

PENGGUNAAN BAHAN KIMIA

1.  Label pada botol mestilah dibaca dengan teliti untuk  mempastikan bahawa bahan kimia yang akan digunakan itu betul.

2.  Gunakan sedikit bahan kimia sahaja semasa membuat pemerhatian kerana sedikit bahan kimia sahaja semasa membuat pemerhatian  kerana sedikit bahan kimia adalah mencukupi untuk memberi pemerhatian yang jelas.  Jangan membazirkan bahan kimia.

3.  Gunakan spatula untuk mengambil bahan kimia pepejal. Jangan gunakan jari tangan.

4.  Botol yang mengandungi bahan kimia mesti ditutup semula dengan segera setelah diambil bahannya.

5.  Bahan kimia biasanya adalah beracun dan mengkakis.  Jangan cuba merasa sebarang bahan kimia sungguhpun ia dalam larutan cair.

AMARAN 

Pihak sekolah tidak akan bertanggungjawab atas apa-apa kejadian yang tidak diingini sekiranya seorang pelajar itu tidak mematuhi peraturan-peraturan tersebut di atas.

UNIT 3:      PROSES HIDUP MANUSIA 

Contoh proses hidup manusia:

(a) Bernafas

(b) Berkumuh

(c) Bernyahtinja

(d) Bergerak balas terhadap rangsangan

(e) Membiak

a) BERNAFAS

1. Manusia bernafas untuk mendapatkan oksigen yang diperlukan oleh badan.

2. Dengan meletakkan tangan kita di atas dada, kita dapat merasakan pergerakan dada apabila kita menarik nafas.

3. Dada kita naik dan jatuh apabila kita menyedut dan menghembus nafas.

4. Proses pernafasan melibatkan penyedutan dan penghembusan.

5.Apabila kita menyedut,

a. udara masuk melalui hidung ke dalam paru-paru.

b. dada meningkat.

2. Apabila kita menghembus nafas,

(a) udara dibuang daripada paru-paru keluar melalui hidung.

(b) dada jatuh.

3. Udara yang disedut mempunyai lebih banyak oksigen daripada udara semasa menghembus nafas.

4. Udara semasa menghembus nafas mempunyai lebih oleh karbon dioksida daripada udara yang dihidu.

Proses Pernafasan Manusia

5. Jadual di bawah menunjukkan perbezaan dalam kandungan udara oleh dihidu dan menghembus nafas.

             Kandungan                                    dihidu                                   Hembus

                         Nitrogen                                         78%                                        78%

                        Oksigen                                          21%                                        16%

                       Karbon dioksida                              0.03%                                       4%

                       Gas Nadir                                          1%                                         1%

                         Wap air                                         Berubah                                   Tepu

PARU-PARU

1. Paru-paru adalah organ-organ pernafasan bagi manusia.

2. Organ-organ lain yang terlibat manakala pernafasan, hidung, mulut dan salur udara

3. Aliran udara masuk dan keluar dari paru-paru kita melalui organ-organ ini apabila kita menarik nafas.

4. Kita boleh bernafas di atas tanah sahaja tetapi tidak di bawah air

b) BERKUMUH

-Perkumuhan ialah proses dimana bahan buangan yang tidak diperlukan dikeluarkan dari badan .

-Organ perkumuhan

i. Peparu(wap air )

ii. Ginjal (urine )

iii.Kulit( peluh )

C) BERNYAHTINJA

-Nyahtinja ialah proses dimana najis (makanan yang tidak dihadam )dikeluarkan melalui dubur.

-Kepentingan perkumuhan dan nyahtinja

i.menjadikan badan kita sihat

ii.untuk mengekalkan suhu badan kita

d) BERGERAK BALAS TERHADAP RANGSANGAN

a) Manusia bergerak balas terhadap rangsangan seperti kesakitan, bsuhu, bunyi, cahaya, dan bau.
b) Manusia perlu bergerak balas terhadap rangsangan untuk melindungi diri mereka daripada bahaya.

e)  MEMBIAK

a) Manusia membiak dengan melahirkan anak.
b) Manusia membiak untuk menghasikan anak untuk generasi seterusnya.
c) Jika tidak membiak, manusia akan pupus.

UNIT 4:     PROSES HIDUP HAIWAN 

1. Seperti manusia, haiwan juga melalui proses hidup.

2. Proses hidup haiwan termasuklah:

• perkumuhan (excretion)
• penyahtinjaan (defecation)
• pernafasan
• pembiakan

Perkumuhan dan Penyahtinjaan

1. Haiwan berkumuh dan bernyahtinja untuk menyingkirkan bahan buangan daripada badan mereka.

2. Jika haiwan tidak mengumuhkan atau bernyahtinja bahan buangan daripada tubuh, haiwan akan mendapat penyakit.

3. Oleh itu, haiwan perlu berkumuh dan bernyahtinja untuk kekal sihat.

Pernafasan

1. Haiwan bernafas melalui struktur pernafasan.

2. Haiwan yang berbeza mempunyai struktur pernafasan yang berbeza.

3. Gambar di bawah menunjukkan struktur pernafasan bagi beberapa jenis haiwan.

insang

peparu

peparu buku (book lung)

sistem trakea

kulit lembap

4. Jadual di bawah menunjukkan cara haiwan yang berlainan bernafas.

Pembiakan

1. Haiwan membiak.

2. Haiwan membiak sama ada secara:

• melahirkan anak
• bertelur

3. Contoh haiwan yang melahirkan anak ialah lembu, kucing, kanggaru, ikan paus dan monyet.

4. Sesetengah haiwan melahirkan bilangan anak yang kecil seperti harimau, lembu, kuda dan gajah.

5. Sesetengah haiwan melahirkan banyak anak seperti kucing, anjing dan tikus.

6. Contoh haiwan yang bertelur ialah burung, penyu, katak, ikan, ular dan buaya.

7. Sesetengah haiwan bertelur dengan bilangan yang kecil seperti burung, ayam dan itik.

8. Sesetengah haiwan bertelur dengan banyak seperti penyu, ikan dan katak.

9. Kita boleh mengelaskan haiwan-haiwan berdasarkan cara pembiakannya.

UNIT 5 : PROSES HIDUP TUMBUHAN

1. Bergerak balas terhadap rangsangan

2. Membiak 

3. Proses Fotosintesis

1. Bergerak balas terhadap rangsangan :

Tumbuhan juga bergerak ke arah rangsangan tetapi gerak balasnya lebih perlahan dan kurang nyata.

Bahagian tumbuhan yang bergerak balas terhadap rangsangan ialah akar, pucuk, daun danbunga.

Tumbuhan bergerak balas kepada cahaya, air, graviti dan sentuhan

a) CAHAYA 

Tumbuhan bergerak balas terhadap cahaya.

Ia memerlukan cahaya untuk tumbesaran.

Bahagian tumbuhan yang terlibat ialah pucuk, daun dan bunga.

b)AIR

Tumbuhan bergerak balas terhadap air di mana air diperlukan juga untuk tumbesaran.

 Bahagian tumbuhan yang bergerak ke arah air ialah akar.

c) GRAVITI

Tumbuhan juga bergerak balas terhadap graviti.

Bahagian tumbuhan yang bergerak balas terhadap graviti ialah akar. Tujuannya adalah untuk mencengkam tanah.

d) SENTUHAN

Ada sesetengah tumbuhan yang bergerak balas terhadap sentuhan. Sebagai contoh, apabila daun semalu disentuh, ia akan menguncup.

Ini melindunginya daripada musuh atau keadaan persekitaran.

2. Membiak :

3. Proses Fotosintesis:

UNIT 6 : PENGUKURAN

UKURAN PANJANG

1.Panjang: bermaksud jarak antara dua titik

Unit ukuran zaman dahulu ialah:jengkal,kaki,hasta,depa

Unit piawai:milimetre(mm),centimeter(cm),meter(m),kilometer(km)

2.Alat untuk mengukur

-pembaris,pita ukur

-ukur lilit objek bulat menggunakan tali dan pembaris

3.Cara yang betul untuk membaca ukuran panjang

LUAS

1. Luas = panjang X lebar

2. Ukuran piawai:

      - square milimeters( mm2)

      - square centimeters(cm2 )

      - square meters(m2 )

      - square kilometers(km2 )

MENGUKUR JISIM

1. Jisim = jumlah bahan yang terdapat dalam suatu objek

  

2. Alat pengukuran :

      -beam balance / neraca palang

      -lever balance / neraca tuas

     -compression balance / neraca mampatan

     -bathroom balance / alat timbang

    -electronic balance / neraca elektronik

3. Unit Piawai:

     -miligram(mg)

     -gram(g)

     -Kilogram(kg)

ISIPADU 

1. Isipadu = besar sesuatu ruang

2. Cara mengira isipadu=panjang x lebar x tinggi

3. Unit Piawai:

      -cubic milimeters ( mm2 )

      - cubic centimeters ( cm3 )

      - cubic meters ( m3 )

CECAIR :

1. Alatan mengukur ialah :bikar,measuring jug ,measuring cylinder

2. Unit Piawai:

       -mililiter(ml )

       -liter (l )

3. Cara yang betul membaca ukuran isipadu cecair 

  

Mata hendaklah berada sama aras dengan bahagian paling bawah meniskus

 PEPEJAL 

1. Isipadu sesuatu objek adalah besarnya sesuatu ruang yang dipenuhi oleh objek tersebut.Oleh itu, objek yang besar mempunyai isipadu yang lebih besar.

2.  Isi padu pepejal boleh diukur dengan formula berikut : 

            Isipadu = panjang x lebar x tinggi 

3. Isi padu cecair menunjukkan berapa luas ruang yang dapat dipenuhi oleh cecair. 

4. Alat ukuran piawai yang digunakan untuk mengukur cecair ialah bikar dan silinder.

UNIT 7 : SIFAT BAHAN

 Pengelasan Bahan 

      Objek diperbuat daripada bahan yang berbeza seperti:

1)    Kayu

2)    Getah

  

3) Plastik

4)  Logam

 5)  Kaca

6)  Kulit

 

7)  Tanah liat

8)  Kain

 

SIFAT-SIFAT BAHAN

• Bahan yang berlainan mempunyai sifat-sifat yang berlainan.

1.Terapung di permukaan air	Contoh bahan
Bahan yang terapung di atas air tidak akan tenggelam jika diletakkan di dalam air.	Kayu Plastik
2. Menyerap air	Contoh bahan
Bahan yang menyerap air menjadi basah apabila terkena air.	Kayu Kain
3. Mengalirkan elektrik	Contoh bahan
Bahan yang membenarkan arus elektrik melaluinya.	Logam: Besi Kuprum Tembaga Merkuri Emas Bukan logam: Karbon
4. Mengalirkan haba	Contoh bahan
Bahan yang membenarkan haba melaluinya.	Logam: Zink Aluminium Perak
5. Boleh direngangkan	Contoh bahan
Bahan yang menjadi lebih panjang apabila ditarik dan boleh kembali ke bentuk dan saiz asal apabila dilepaskan.	Getah Spring Sesetengah jenis kain
6. Membenarkan cahaya menembusinya	Contoh bahan
Bahan yang membenarkan cahaya melaluinya.	Kaca Sesetengah jenis plastik dan kain

 

KONDUKTOR ATAU PENEBAT

Jadual di bawah menunjukkan perbezaan antara konduktor dan penebat.

Konduktor	Penebat
1)          Bahan yang mengalirkan                elektrik atau haba. 2)        Semua logam ialah konduktor elektrik dan haba. 3)        Karbon ialah bahan bukan logam yang merupakan konduktor elektrik.          4)       Contoh konduktor: pembaris keluli karbon	1)      Bahan yang tidak mengalirkan             elektrik atau haba.     2)    Bahan bukan logam ialah           penebat bagi elektrik dan haba           kecuali karbon.     3)    Contoh penebat: pembaris kayu sikat plastik

BAHAN YANG UNIK

Lut Sinar	Contoh
Bahan yang membenarkan semua cahaya menembusinya.	kaca jernih plastik jernih
Lut Cahaya	Contoh
Bahan yang membenarkan hanya sebahagian cahaya menembusinya.	kertas surih botol berfros
Legap	Contoh
Bahan yang tidak membenarkan sebarang cahaya menembusinya.	logam kayu

MEMILIH BAHAN YANG SESUAI

Ø Penebat haba digunakan untuk mengekalkan bahan supaya tetap panas atau sejuk.

Ø Penebat haba digunakan untuk memerangkap udara dan udara ini akan mempertahankan pengaliran haba.

Ø Pengetahuan tentang sifat-sifat bahan membantu kita memilih 

    bahan yang sesuai untuk membuat objek.

Ø Contoh bahan penebat haba:

Bekas polistirena mengekalkan makanan supaya tetap panas.                              

Kotak polistirena mengekalkan ikan supaya tetap segar dan sejuk.

Termos digunakan untuk mengekalkankehangatan minuman panas atau kesejukan minuman sejuk untuk tempoh masa yang lama.

                      

  

UNIT 8 : PENGARATAN 

Apakah itu Pengaratan ?

Pengaratan adalah merupakan proses elektro kimia.
Besi adalah bahan yang boleh berkarat.

Faktor-faktor yang menyebabkan pengaratan:

1) Air
2) Udara


Cara-cara pencegahan pengaratan:

1) Menyapu gris / minyak
2) Menyadur besi dengan plastik atau getah
3) Mengecat  permukaan besi

Faedah mencegah pengaratan:
1) Menjimatkan kos
2) Kekal cantik  

UNIT 9 : SISTEM SURIA 

Sistem solar ialah Matahari dan semua objek yang mengorbitnya. Objek-objek yang mengorbit Matahari ialah 8 planet iaitu;

 1. Utarid (Mercury)

 2. Zuhrah (Venus)

 3. Bumi

 4. Marikh (Mars) 

 5. Musytari (Jupiter)

 6. Zuhal (Saturn) 

 7. Uranus

 8. Neptun (Neptune)

Sistem suria

 Sistem Solar Terdapat tiga planet kerdil iaitu Pluto, Ceres dan Eris, manakala ada 170 bulan-bulan yang mengelilingi planet-planet tersebut, dan berbilion objek-objek yang lebih kecil, termasuk asteroid, objek lingkaran Kuiper, komet, meteoroid dan debu angkasa. 

Empat planet yang paling dekat dengan Matahari ialah Utarid, Zuhrah, Bumi, dan Marikh, yang juga dipanggil planet-planet terestrial kerana permukaannya yang padu. Empat planet gergasi yang terletak di luar orbit Marikh ialah Jupiter, Saturn, Uranus, dan Neptune, dikenali sebagai gergasi-gergasi gas. 

Sejak penemuannya pada tahun 1930 hingga tahun 2006, Pluto dianggap sebagai planet kesembilan dalam Sistem Solar. 

Namun di penghujung abad ke-20 dan awal abad ke-21, banyak objek serupa Pluto ditemui di bahagian Sistem Solar yang jauh, terutama sekali Eris (dulu dikenali sebagai 2003 UB313), yang lebih besar dari Pluto.

 Pada 24 Ogos 2006, Kesatuan Astronomi Antarabangsa (IAU) secara rasminya menuruntarafkan Pluto daripada sebuah Planet menjadi sebuah planet kerdil. 

Menurut kaedah baru sesuatu planet mesti mempunyai 3 kriteria iaitu; Ia mesti mengorbit Matahari; Ianya mestilah cukup besar sehingga mengakibatkan graviti menariknya menjadi bentuk bulat, dan; Ia mestilah menyahkan objek-objek lain dari persekitaran orbitnya.

 Selain dari Pluto, Ceres iaitu objek terbesar di lingkaran asteroid; dan Eris, yang terletak di kawasan objek berselerak di luar lingkaran Kuiper juga dimasukkan dalam kategori planet kerdil. 99.86% daripada jisim Sistem Solar terdiri daripada Matahari. 

Daripada 0.14% jisim yang tinggal lebih 90% terdiri daripada jisim dua planet yang terbesar, Musytari dan Zuhal. Ruang Antara Planet Jika mengikut ukuran, sebahagian besar Sistem Solar kelihatan seperti ruang kosong. 

Ini bukan semata-mata ruang kosong, sebaliknya ruang kosong ini terdiri daripada apa yang dikenali bahan-bahan antara planet (interplanetary). Ia termasuk berbagai bentuk tenaga dan sekurang-kurangnya dua komponen iaitu; · Debu antara planet - terdiri daripada partikel-partikel mikroskopik pepejal. · Gas antara planet - aliran gas dan partikel bercaj yang halus, (sebahagian besarnya proton dan elektron – yang terpancar dari Matahari, dan juga dikenali sebagai angin solar) 

Pertembungan antara angin solar dan medium antara bintang, iaitu angin solar dari bintang-bintang lain, dikenali sebagai heliopause. Ia adalah sempadan yang secara teorinya berbentuk bulatan atau berbentuk titisan airmata, dan menandakan berakhirnya pengaruh Matahari, iaitu satu jarak kira-kira 100 AU jauhnya dari Matahari. Ahli kaji bintang biasanya mengukur jarak dalam Sistem Solar menggunakan unit astronomi (AU).

 Satu AU ialah jarak antara Bumi dan Matahari, kira-kira 149,598,000 km (93,000,000 batu). Utarid (0.4 AU) ialah planet terdekat dengan Matahari. Selepas itu ialah Zuhrah, kira-kira 0.7 AU dari Matahari. Kedua-dua Utarid dan Zuhrah tiada bulan sendiri. Planet seterusnya ialah Bumi, pada jarak 1 AU. Selepas Bumi ialah Marikh (1.5 AU) dengan dua bulan kecil, Deimos dan Phobos. Empat planet-planet terestrial ini biasa dikenali sebagai planet dalaman. Selepas Marikh wujud satu lingkaran asteroid, terletak kira-kira 2.3 dan 3.3 AU dari Matahari.

 Saiz asteroid berbeza dari sebesar yang berdiameter beratus kilometer hinggalah sehalus debu. Yang paling besar, Ceres, diklasifikasikan sebagai satu planet kerdil. Selepas lingkaran asteroid terletaknya gergasi-gergasi gas. Yang paling besar ialah Musytari, pada jarak 5.2 AU dari Matahari. Musytari mempunyai 63 bulan. 

Empat yang terbesar, Ganymede, Callisto, Io, dan Europa mempunyai persamaan dengan planet-planet terestrial, seperti gunung berapi dan haba dalaman. Ganymede, bulan terbesar dalam Sistem Solar, lebih besar dari Utarid. Planet kedua terbesar ialah Zuhal, pada jarak 9.5 AU dari Matahari. Zuhal mempunyai 60 bulan yang diketahui. Selepas Zuhal terletak Uranus (19.6 AU), diikuti oleh Neptun (30 AU). Kawasan selepas Neptun, yang biasa dikenali sebagai kawasan luaran Sistem Solar atau wilayah trans-Neptun, sebahagian besarnya masih belum diterokai. 

Lingkaran Kuiper, formasi pertama wilayah ini, ialah satu lingkaran serpihan serupa seperti lingkaran asteroid, tetapi terdiri daripada ais. Ia berjarak dari 30 AU ke 50 AU dari Matahari. Objek terbesar di lingkaran Kuiper ialah Pluto (purata 39 AU dari Matahari).